Collectie
In 1937 werd het initiatief genomen tot de stichting van de Botanische Tuin Kerkrade. Het doel van de tuin was vanaf het eerste moment tweeledig: het moest 1) een tuin zijn waar door de mijnwerkers en hun gezinnen gerecreëerd kon worden en 2) waar onderricht gegeven kon worden. Plantensystematiek en bebording, ten behoeve van dit onderwijs, waren vanaf het begin een vast onderdeel van de opzet. Tuin- en landschapsarchitect en plantensystematicus John Bergmans werd niet alleen gevraagd om de tuin te ontwerpen, maar hij had tevens de leiding bij de invulling van de plantvakken. In zijn rol als adviseur bleef hij tot in de jaren ’60 betrokken bij de tuin en de opbouw van de collectie planten.
Momenteel zijn er in de tuin zo’n 65 plantvakken. Een kas biedt plaats aan een verzameling droogteplanten en een kuipplantencollectie (ter overwintering). De gehele tuin meet circa 1,6 hectare.
Omvang van de collectie
De plantencollectie van de Botanische Tuin bestaat uit alle planten die door achtereenvolgende collectiebeheerders vanaf 1939 een accessienummer toegekend hebben gekregen en zijn ingeschreven in het collectiedatabestand. Dit databestand omvat dus zowel accessies die niet meer in de tuin aanwezig zijn (dood of verwijderd) als accessies die levend in de tuin aanwezig zijn. De huidige levende plantencollectie bestaat per 2022 uit ca. 2000 accessies.
De belangrijkste deelcollecties
Madagaskarcollectie
De Madagaskarcollectie bevat inheemse plantensoorten, waaronder bedreigde succulenten, van het eiland Madagaskar. De collectie spitst zich toe op de droogteflora van Zuidwest Madagaskar. De collectie is vanaf 1987 ter plaatse opgebouwd en is onderdeel van de Nationale Plantencollectie (SNP). De collectie bevindt zich in de kas.
Alluaudia montagnacii
Bomencollectie, bestaande uit:
1. Coniferencollectie
De coniferencollectie omvat een breed scala aan soorten en cultuurvariëteiten uit de families Araucariaceae, Cephalotaxaceae, Cupressaceae, Pinaceae, Podocarpaceae, Sciadopityaceae en Taxaceae. Hiermee zijn alle families binnen de orde Coniferales in de Botanische Tuin Kerkrade vertegenwoordigd. Deze collectie bestaat vanaf 1939. De collectie laat de taxonomische en functionele diversiteit van coniferen zien en bevindt zich grotendeels in het arboretum. De collectie is onderdeel van de Nationale Plantencollectie (SNP).
Pinus wallichiana
2. Cryptomeriacollectie
De Cryptomeriacollectie is hoofdzakelijk een cultivarcollectie. Hij omvat één soort met een groot aantal cultuurvariëteiten uit het geslacht Cryptomeria, onderdeel van de Cupressaceae. Het is daarmee in feite een deelcollectie van de coniferencollectie. De collectie is ter plaatse opgebouwd sinds 1995 en is onderdeel van de Nationale Plantencollectie (SNP). De collectie is te vinden in het arboretum.
3. Collectie bladverliezende bomen
De collectie bladverliezende bomen bestaat uit een verzameling bijzondere soorten en cultuurvariëteiten uit de gematigde streken. Deels betreft het bomen van aanzienlijke leeftijd en omvang. De collectie is vanaf 1939 opgebouwd en staat verspreid over de hele tuin.
Vrucht Asimina triloba (Pawpawboom)
Vrucht Asimina triloba (Pawpawboom
Bast Ulmus lamellosa
Verder
De collectie is (nog) niet online in te zien.
De Botanische Tuin Kerkrade is lid van de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen (NVBT). De NVBT is een koepelorganisatie en telt 26 tuinen, verspreid over Nederland. De Botanische Tuin Kerkrade is het enige lid dat gelegen is in Zuidoost-Nederland.
De tuin aangesloten bij de internationale koepel voor botanische tuinen, de BGCI (Botanic Gardens Conservation International). De Botanische Tuin Kerkrade is tevens een Erkend Museum.
Bij de verwerving, het gebruik en de verspreiding van plantmateriaal werkt de Botanische Tuin Kerkrade in overeenstemming met de bepalingen van het Biodiversiteitsverdrag (Convention on Biological Diversity – CBD) en uitwerkingen daarvan.
Momenteel zijn er in de tuin zo’n 65 plantvakken
