Herfstkleuren en late vruchten
De wandelaar die deze herfst door de tuin loopt, kan het niet ontgaan dat de Botanische Tuin Kerkrade in feite uit twee delen bestaat. Beide delen zijn even oud, maar in het ene deel – aan de kant van het Theehuis – staat veel bladverliezende bomen, terwijl in het andere deel – de coniferenlaan – wintergroene coniferen de boventoon voeren. De bomen in de coniferenlaan, achter in de tuin, staan dicht opeen en geven nauwelijks ruimte voor licht; het tuindeel rond de vijver en het Theehuis, met al zijn bladverliezende bomen is daarentegen meer open en kenmerkt zich door een afwisseling van licht en donker, met plantvakken, gazons en zichtlijnen.
Het is in dit deel van de tuin dat de herfst zich het best laat bewonderen. Voordat hun blad in de komende maand definitief op de grond valt, tooien de bomen en heesters zich in de prachtigste kleuren. Bovendien zijn hier nog allerlei late vruchten te zien.
De keizereik (Quercus dentata) kleurt momenteel van oranje naar bruin. Kenmerkend voor de keizereik is zijn verdroogde, bruine, dode blad dat lang – vaak tot midden in de winter – aan de boom blijft zitten.
De blad van het Perzisch ijzerhout (Parrotia persica) is schitterend geel tot rood, waarbij de donkerkleurige nervenstructuur goed opvalt. En ook de Chinese Acer griseum heeft, naast zijn typische oranjerode bast, een fantastische rode herfstkleur.
De Malus hupehensis, een sierappel uit China, heeft niet alleen een mooie gele herfstkleur. De boom hangt momenteel helemaal vol met kleine rode vruchten aan lange stelen die zo op het eerste gezicht veel weg veel weg hebben van grote bessen. Maar het zijn gewoon hele kleine appeltjes, niet voor menselijke consumptie geschikt. De heel bijzondere Maclura tricuspidata, ook afkomstig uit het oosten van Azië, laat met zijn vruchten zien dat hij verwant is aan de moerbei.
Ook in de nieuwe Nutstuin zijn nog diverse late vruchten te zien. In de oksels van de spruitkool groeien de spruitjes voorspoedig en over een maand of wat kunnen we beginnen met oogsten. De citroen heeft het dit jaar uitstekend gedaan en hij hangt vol met citroenen die in de winter – in de koude kas – nog verder gaan rijpen. Citroenen (Citrus x limon) bevatten net als sinaasappels veel vitamine C en die kunnen we vooral in deze tijd van het jaar goed gebruiken. Wereldwijd wordt de citroen natuurlijk veel gebruikt in de keuken.
Een van de laatste frambozen hangt eenzaam aan zijn stengeltje en de hopbellen van de hop (Humulus lupulus) zijn nu prachtig te zien. Deze hopbellen zijn onmisbaar bij de productie van bier. Bovendien staan de hopbellen al eeuwenlang bekend om hun ontspannende, rustgevende werking. In de tuinen van de oude Romeinen werden jonge hopscheuten wel geteeld als groente.
Hanneke Schreiber, collectiebeheerder Botanische Tuin Kerkrade – november 2025
Klik op de foto om deze groter te bekijken